Αυτό που οι κανόνες της οπτικής αδυνατούν να εξηγήσουν : Η φυσική εγγύτητα του «αντικειμένου του πόθου»...

Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι βλέπουμε τα πράγματα γύρω μας, όπως αυτά είναι στην πραγματικότητα. Μια ακόμη απόδειξη γι’ αυτό έρχεται από μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα, που διαπίστωσε ότι όταν ένας άνθρωπος επιθυμεί πολύ κάτι, τότε η επιθυμία επηρεάζει την αντίληψή του, με συνέπεια να του φαίνεται ότι το επιθυμητό αντικείμενο βρίσκεται πιο κοντά του από ό,τι συμβαίνει στην πραγματικότητα.

Η έρευνα έγινε από τους ψυχολόγους Έμιλι Μπαλσέτις του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και Ντέηιβντ Ντάνιγκ του πανεπιστημίου Κορνέλ και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Psychological Science”.

Οι ερευνητές έκαναν μια σειρά από πειράματα για να μελετήσουν με ποιο τρόπο οι επιθυμίες επηρεάζουν την ανθρώπινη αντίληψη.

Σε ένα από τα πειράματα, οι συμμετέχοντες έπρεπε να υπολογίσουν πόσο απείχε ένα μπουκάλι νερό από εκεί που κάθονταν. Οι μισοί εθελοντές είχαν προηγουμένως πιεί νερό και είχαν ξεδιψάσει, ενώ οι άλλοι μισοί, αντίθετα, είχαν φάει αλατισμένα σνακ και διψούσαν πολύ.

Το πείραμα έδειξε ότι η δεύτερη κατηγορία (οι διψασμένοι) εκτίμησαν ότι το νερό βρίσκεται σε μικρότερη απόσταση από αυτούς, σε σχέση με την εκτίμηση που έκαναν όσοι δεν διψούσαν (και οι οποίοι έπεσαν επίσης πιο κοντά στην πραγματική απόσταση του μπουκαλιού με το νερό).

Κάνοντας και άλλα πειράματα, οι ερευνητές έδειξαν ότι αν θέλουμε πραγματικά κάτι, διαστρεβλώνουμε ασυνείδητα την αντίληψή μας για την φυσική εγγύτητα του «αντικειμένου του πόθου».

Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, αυτή η διαστρέβλωση προκαλείται στο νου για να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να συμπεριφερθούν με τρόπο τέτοιο που θα οδηγήσει στην απόκτηση του επιθυμητού αγαθού.

Με άλλα λόγια, όταν βλέπουμε ότι ένας στόχος βρίσκεται πιο κοντά μας (ή τον «φέρνουμε» εμείς υποσυνείδητα πλησιέστερα στην «ακτίνα δράσης» μας), τότε αυξάνονται τα κίνητρά μας να πετύχουμε την απόκτησή του.

Πόσο μακρινό, αλήθεια, φαντάζει στα μάτια μας ένα καλύτερο μέλλον ? Ίσως, τελικά, όχι όσο οι καταστροφολόγοι της σύγχρονης εποχής μας το τοποθετούν, αλλά όσο η θέληση μάς επιτρέπει να ονειρευόμαστε...

Πηγή : enet.gr

Read more...

Όταν η οπτική επαφή καθίσταται πράξη αυτογνωσίας

Η οπτική θεωρία του Ευκλείδη, στην οποία διατυπώνεται για πρώτη φορά η θεωρία της ευθύγραμμης διάδοσης του φωτός και οι νόμοι της που σε γενικές γραμμές ισχύουν και σήμερα, βασίζεται στην περιπατητική αντίληψη ότι ο οφθαλμός δεν δέχεται, αλλά εκπέμπει ακτίνες φωτός προς το αντικείμενο, το οποίο καθίσταται, έτσι, ορατό. Στο σημείο αυτό ο Αριστοτέλης διαφωνούσε με τον Πλάτωνα, σύμφωνα με τον οποίο φως εκπέμπεται τόσο από το μάτι, όσο και από το αντικείμενο, το οποίο έτσι καθίσταται ορατό.

Η πλατωνική διαδικασία της όρασης περιλάμβανε το στοιχείο της εμφάσεως, της αποτύπωσης δηλαδή του ειδώλου στον ανθρώπινο οφθαλμό.

Η έμφασις απαντά ήδη στον Δημόκριτο, ως αντανάκλαση μέσω της οποίας ο οφθαλμός δέχεται το οπτικό ερέθισμα. Και ο Δημόκριτος πίστευε ότι ο ανθρώπινος οφθαλμός αποτελείται από νερό, αλλά λειτουργεί ως κάτοπτρο των ειδώλων που σχηματίζονται στην επιφάνειά του.

Κατά την ατομική θεω­ρία, όπου τα πάντα είναι ή συναποτελούν σώμα, οι αισθήσεις περιορίζον­ται, τελικά, σε μια επαφή εξ αποστάσεως: "Ο Δημόκριτος κι οι περισσό­τεροι φυσιολόγοι, που πραγματεύονται τα περί αισθήσεως, κάνουν κάτι εξαιρετικά άτοπο γιατί θεωρούν όλα τα αισθητά απτά. Ωστόσο όμως, αν είχε έτσι το πράγμα", υποστηρίζει ο Αριστοτέλης, αρνούμενος να υιοθετήσει αυτή τη θεωρία, "είναι φανερό πως και κάθε άλλο είδος αίσθησης είναι ένα εί­δος αφής". Η αναγωγή αυτή των αισθήσεων στην αφή στηριζόταν στη θεωρία των ειδώλων (ως είδωλα θα πρέπει να νοήσουμε εδώ ρευστές εικόνες που πη­γάζουν από τα αντικείμενα, των οποίων διατηρούν το σχήμα και, μόνες αυτές, έρχονται σε επαφή με τα αισθητήρια όργανα μας). Έτσι λοιπόν ο Δημόκριτος λέει πως "η όραση συνίσταται στην πρόσ­ληψη της εικόνας των ορατών αντικειμένων. Η εικόνα είναι το ανα­κλώμενο μέσα στην κόρη σχήμα". Έτσι λοιπόν πιστεύει, όπως ο Λεύκιππος πριν κι ο Επίκουρος μετά απ’ αυτόν, ότι "ορισμένα εί­δωλα, που αποσπώνται διαρκώς από τα ορατά αντικείμενα, διατη­ρώντας, ωστόσο, το σχήμα τους, διεισδύουν μέσα στους οφθαλμούς παράγοντας έτσι την όραση. Τα σώματα άρα εκπέμπουν αναθυμιάσεις (απόρροια) και το αποτέλεσμα που προκαλούν στις αισθήσεις μας παρομοιάζεται με αποτύπωμα πάνω σε κερί (εντύπωσις)".Ως εκ τούτου, ο Αριστοτέλης υπήρξε επικριτικός απέναντί του (Περί αισθήσεως και αισθητών 2). Η θεωρία της αντανάκλασης απαντά και στον Πλάτωνα: στον Αλκιβιάδη, ο Σωκράτης επισημαίνει ότι το πρόσωπο του συνομιλητή μας εμφαίνεται στον οφθαλμό μας (όψις) "σαν μέσα σε καθρέφτη". Ετυμολογεί μάλιστα, κάπως εκβιαστικά είναι αλήθεια, την κόρην του οφθαλμού, από το είδωλον που δημιουργείται από αυτή την αντανάκλαση. Oι περιπατητικοί φυσικά διαφωνούσαν, και, όπως πολύ σωστά επισήμανε ο Θεόφραστος (Περί αισθήσεων 35), αν ο Δημόκριτος και ο Πλάτων είχαν δίκιο, τότε κάθε κάτοπτρο θα ήταν προικισμένο με την αίσθηση της όρασης.

Oι ιδεολογικές προσεγγίσεις των ελλήνων φιλοσόφων στο βλέμμα, ενθάρρυναν τη μεταφυσική αντιμετώπιση της όρασης στην καθημερινή ζωή και την τέχνη. Τόσο στον Πλάτωνα, όσο και στον Αριστοτέλη, είναι διάχυτη η αντίληψη ότι η αντανάκλαση του βλέμματος συνιστά αυτόνομη οπτική λειτουργία. Η αρχαία επιστήμη προσέγγισε την όραση ως μια τελεολογική μηχανιστική λειτουργία, εξωγενή και φυσικώς αντιστρέψιμη.

Είτε ως αντανάκλαση είτε ως εκπομπή το βλέμμα είναι εξωστρεφές και ορατό. Η οπτική επαφή με τον περιβάλλοντα κόσμο καθίσταται έτσι πράξη αυτογνωσίας : η ελληνική αντίληψη του εγώ είναι θέμα βλέμματος.

Ο δρόμος προς την αυτογνωσία περνά μέσα από τη ματιά στον συνάνθρωπο. Όποιος παρατηρεί τον εαυτό του, σταματά να εξελίσσεται. Η κάμπια, άλλωστε, που ήθελε να μάθει καλά τον εαυτό της, δεν έγινε ποτέ πεταλούδα...

 

 

Πηγή : Όραση, Oπτική και Oφθαλμολογία στον ελληνορωμαϊκό κόσμο,

           Δημήτρης Πλάντζος, Κλασικός Αρχαιολόγος

Read more...

Βλέποντας τον κόσμο μας επίπεδο...

Η ενασχόληση με το σχέδιο ή τη ζωγραφική, μας επιτρέπει να αναπτύσσουμε την αίσθηση της σύνθεσης, του χρώματος και της αυθεντικότητας.

Τι γίνεται, όμως, όσο αναφορά την αίσθηση του βάθους ? Ίσως δεν είναι και τόσο σημαντική, υποστηρίζει, τώρα, ομάδα νευροεπιστημόνων. Αντιθέτως, η έλλειψη στερεοσκοπικής όρασης, κατάσταση στην οποία τα μάτια δεν είναι απολύτως ευθυγραμμισμένα, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος να μην μπορεί να συνθέσει τα οπτικά ερεθίσματα που δέχεται από κάθε οφθαλμό ξεχωριστά σε μία εικόνα, ίσως να αποτελεί ένα συγκριτικό πλεονέκτημα.

Παρατηρώντας τον κόσμο με ένα μάτι, αυτομάτως τον βλέπουμε επίπεδο, εξηγεί η Margaret S. Livingstone, της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Harvard.

Το γεγονός αυτό φαίνεται ότι προσδίδει σε άτομα με έλλειψη στερεοσκοπικής όρασης ένα φυσικό πλεονέκτημα όσο αναφορά την αποτύπωση του τρισδιάστατου κόσμου, που μας περιβάλλει, με τη μορφή ενός επίπεδου (δισδιάστατου) καμβά. Τα εν λόγω άτομα έχουν μάθει να χρησιμοποιούν τεχνάσματα, όπως την κίνηση, το σχετικό μέγεθος, τη σκίαση ή την αλληλεπικάλυψη των αντικειμένων, προκειμένου να αναπαριστούν τις τρεις διαστάσεις στο χώρο.  

Οι οφθαλμοί των γνωστών καλλιτεχνών πάσχουν συχνότερα από την παραπάνω διαταραχή, σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, αναφέρει η Dr. Livingstone.

Η Dr. Livingstone και οι συνεργάτες της, πρώτοι υπέθεσαν τη σχέση μεταξύ του καλλιτεχνικών δεξιοτήτων και της έλλειψης στερέοψης, εξετάζοντας μια σειρά αυτοπροσωπογραφιών του Rembrandt. Ανακάλυψαν ότι σχεδόν σε όλα τα έργα που εξέτασαν, ο δεξιός οφθαλμός του καλλιτέχνη απέκλινε σημαντικά. (Το εύρημα δημοσιεύθηκε στο έγκριτο περιοδικό The New England Journal of Medicine το 2004.) Αναρωτήθηκαν, μάλιστα, κατά πόσο ευρέως διαδεδομένο, θα μπορούσε να είναι αυτό το φαινόμενο.

Ένα 10 % των ανθρώπων πάσχει από κάποιου βαθμού έλλειψη στερεοσκοπικής όρασης, από την παιδική ακόμα ηλικία, λόγω διαφόρων οπτικών διαταραχών, οι οποίες δεν επιτρέπουν στους οφθαλμούς να ευθυγραμμίζονται κατά την προσήλωση σε ένα στόχο. Οι άνθρωποι με στερεοαγνωσία μαθαίνουν να προσανατολίζονται στο χώρο, χρησιμοποιώντας δισδιάστατα "τρικ" και σχεδόν ποτέ δεν αντιλαμβάνονται τί χάνουν.

Οι οφθαλμοί των περισσότερων καλλιτεχνών είναι, φυσικά, σωστά ευθυγραμμισμένοι, και η στερεοαγνωσία δεν αποτελεί προϋπόθεση για την καλλιτεχνική επιτυχία. Άλλωστε, πολλοί άνθρωποι, χωρίς στερεοσκοπική όραση, δεν έχουν ιδιαίτερο καλλιτεχνικό ταλέντο.

“Δε θα μπορούσαμε ποτέ να γίνουμε σπουδαίοι ζωγράφοι απλά κλείνοντας το ένα μας μάτι,” μας λέει ο Dr. Conway. "Αλλά διαθέτοντας φυσιολογική στερεοσκοπική όραση", συνεχίζει, "θα μπορούσαμε να εκτιμήσουμε τα τεχνάσματα που χρησιμοποιούν οι καλλιτέχνες στα έργα τους, απλά μένοντας ακίνητοι μπροστά σε έναν πίνακα ζωγραφικής, κλείνοντας το ένα μας μάτι".

“Η στερεοσκοπική όραση, που μας λέει ότι ο καμβάς είναι επίπεδος, στην περίπτωση αυτή, θα απουσιάσει,” συμπληρώνει. “Η εικόνα που θα ξεπροβάλει τότε, ίσως αποτελέσει μια μεγάλη έκπληξη.”

Ισως, για μερικούς από εμάς, να φαντάζει πλεονέκτημα, το να μπορούμε να βλέπουμε τον κόσμο που μας περιβάλλει επίπεδο...κι ας πρόκειται για τον ίδιο κόσμο, για τον οποίο κάποιος κάποτε σθεναρά υποστήριζε : "Κι όμως γυρίζει..."

Πηγή : The New York Times  

Read more...

Χρειαζόταν ο Δαβίδ γυαλιά για να αντιμετωπίσει το Γολιάθ ?

Ο Δαβίδ του Michelangelo, για αιώνες η επιτομή της ανδρικής ομορφιάς, έχει, τελικά, ένα μειονέκτημα. Στραβίζει. Πιο συγκεκριμένο, ενώ ο δεξιός οφθαλμός του κοιτάζει ευθεία μπροστά, ο αριστερός του φαίνεται να είναι στραμένος προς τα έξω και αριστερά. Αυτού του τύπου η παρέκκλιση των ματιών ονομάζεται εξωτροπία και στις μέρες μας διορθώνεται με γυαλιά ή εγχείριση στραβισμού.

Η ανακάλυψη έγινε κατά τη διάρκεια μιας έρευνας που σκοπό είχε να αναπαραγάγει μια ψηφιακή έκδοση των γλυπτών και των κατασκευών του Michelangelo σαρώνοντάς τα με laser. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι κατευθύνσεις των ματιών του αγάλματος του Δαβίδ παρεκκλίνουν.

Την απόκλιση αυτή των ματιών του, θα μπορούσε κανείς να τη δει καθαρά, κοιτώντας το άγαλμα από μπροστά, κάτι, όμως πρακτικά δύσκολο, καθώς το γλυπτό έχει μεγάλο ύψος, που φτάνει τα 16 πόδια, στηρίζεται πάνω σε βάση, και ο επισκέπτης μπορεί μόνο να παρατηρήσει το πρόσωπο του Μιχαήλ από κάτω και αριστερά. Μάλιστα πιστεύεται ότι ήταν στις προθέσεις του καλλιτέχνη, διότι πίστευε ότι με αυτό τον τρόπο προσέδιδε ωραιότερα χαρακτηριστικά στο προφίλ του Μιχαήλ. Πιστεύεται ότι ο Michelangelo το έκανε σκοπίμως, προκειμένου να αποδώσει τη βέλτιστη εικόνα στο Δαβίδ, όταν παρατηρούνταν από το πλάι. Στη σημερινή κλασική θέση του αγάλματος, μπορούμε να παρατηρήσουμε το δεξιό προφίλ του Δαβίδ, το βλέμμα του οποίου είναι στραμμένο προς τα αριστερά. Το αριστερό προφίλ του αγάλματος είναι αδύνατο να παρατηρηθεί στις μέρες μας, αφού αυτό προϋποθέτει την παρατήρησή του μέσα από τον τοίχο της Galleria dell' Accademia στη Φλωρεντία, όπου και το άγαλμα εκτείθεται. Στην αρχική του θέση, ωστόσο, έξω από το Palazzo Vecchio, αυτό θα ήταν εφικτό.
Παρά την έμφαση στη φυσική τελειότητα, ο καλλιτέχνης, εσκεμμένα, τοποθέτησε λοξά τα μάτια του αγάλματος, ούτως ώστε να δείχνει, χαμηλά από το έδαφος, πως ο Δαβίδ κοιτάζει τον εχθρό του, τον Γολιάθ.

Το τρικ αυτό της προοπτικής, αποτελεί τυπικό δείγμα της ευφυίας του Michelangelo, σύμφωνα με τον επιστήμονα Marc Levoy, του Πανεπιστημίου του Stanford στην California, ο οποίος έκανε την ανακάλυψη. Μάλιστα θεωρεί ότι το πιο έκδηλο προτέρημα του Δαβίδ, η  αρρενωπότητα, στεκόταν ανυπέρβλητο εμπόδιο, προκειμένου να δει κανείς το πρόβλημα του στραβισμού. Άλλωστε, το άγαλμα, αναπαριστά την ανδρεία των κατοίκων της Φλωρεντίας, οι οποίοι, τον καιρό που ο Michelangelo ολοκλήρωνε την φιλοτέχνηση του Δαβίδ (1504), είχαν μόλις καταφέρει να αποτινάξουν το δεσποτικό ζυγό των Μεδίκων.

Το μειονέκτημα του Δαβίδ, ενδεχομένως να μην μπορούμε να το δούμε... Αν ομως πλησιάσουμε αρκετά κοντά του, ίσως τον ακούσουμε να μας ψιθυρίζει : "ζήσε με τα ελαττώματά σου και επέζησε με τα προτερήματά σου"...

Πηγή : mrcophth, guardian

Read more...

Άνδρας ή γυναίκα ? Η σχετικότητα των δύο φύλων μέσα από τα μάτια μας

Η αλήθεια είναι ότι η εικόνα ενός οπλαρχηγού της Ελληνικής Επανάστασης δε μπορεί να αφήσει την παραμικρή αμφιβολία για το φύλο του. Παρόλ' αυτά,  μια πρόσφατη έρευνα του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης έδειξε ότι το κατά πόσο ένα πρόσωπο μοιάζει με άνδρα ή γυναίκα εξαρτάται άμεσα από την οπτική γωνία που το κοιτάζουμε, και κατ' επέκταση, από το τμήμα εκείνο του αμφιβληστροειδή (φωτοευαίσθητος χιτώνας του ματιού) στο οποίο προβάλλεται η εικόνα του προσώπου.

Οχτώ εθελοντές, που συμμετείχαν στη μελέτη, κλήθησαν να αναγνωρίσουν το φύλο σε μια σειρά από εικόνες που έδειχναν πρόσωπα από διαφορετικές οπτικές γωνίες (συνολικά οχτώ), σε σχέση με ένα κεντρικό σημείο.

Ο Arash Afraz του Πανεπιστημίου του ΜΙΤ και οι συνεργάτες του, παρατήρησαν ότι δύο πανομοιότυπα πρόσωπα, έδιναν την εντύπωση ότι ανήκαν σε διαφορετικά φύλα, όταν προβάλλονταν υπό διαφορετικές οπτικές γωνίες στους εθελοντές. Ωστόσο, οι απαντήσεις τους αποκτούσαν μεγαλύτερη σιγουριά, όσο οι εικόνες γινόντουσαν μεγαλύτερες σε μέγεθος.

Οι ερευνητές υποθέτουν ότι η διαφορετική αντίληψη του φύλου, πιθανότατα, οφείλεται στο μικρό μέγεθος του ερεθίσματος αναλογικά με αυτό του υποδοχέα. Ο μικρός αριθμός των εγκεφαλικών κυττάρων που επεξεργάζονται τις εικόνες αντιδρά με ποικίλο τρόπο. Ωστόσο, η αντίδραση αυτή φαίνεται ότι γίνεται πιο ομοιόμορφη, όταν κοιτάζουμε μια μεγαλύτερη σε μέγεθος εικόνα, η οποία ερεθίζει μεγαλύτερο αριθμό εγκεφαλικών κυττάρων.

Τα μάτια, τελικά, δε ψεύδονται για το φύλο του ανθρώπου που έχουμε απέναντί μας...Μπορούμε, ωστόσο, να πούν την αλήθεια και για την ψυχή του ?

Πηγή : Nature, Volume 468 Issue 7327, Curr. Biol. 20, 2112 - 2116 (2010)

Read more...

Μπορούν τα μάτια μας να γελάσουν ?

Όλοι μας, θα ήθελα να πιστεύω, έχουμε βιώσει τη στιγμή εκείνη που το άκουσμα ενός αστείου αποκτά νόημα για μας...Οι επιστήμονες προσπαθούν εδώ και καιρό να κατανοήσουν τί ακριβώς συμβαίνει στον εγκέφαλό μας τα κρίσιμα αυτά δευτερόλεπτα. Πρόσφατα, μάλιστα, ένας ερευνητής του Πανεπιστημίου του Michigan ανακάλυψε ένα παράθυρο στον τρόπο σκέψης : τα μάτια μας.

Παλαιότερες μελέτες, που φανέρωναν ότι οι κόρες των ματιών των ανθρώπων διαστέλλονται, και μάλιστα, αντιστοίχως ανάλογα με το πόσο αστείο βρίσκουν αυτό που κοιτάνε ή ακούνε, κίνησαν την περιέργεια του ψυχολόγου Richard Lewis. Αυτό που έκανε ήταν να εξετάσει προσεκτικότερα το αντανακλαστικό της κόρης, δείχνοντας στους εθελοντές, που συμμετείχαν στη μελέτη, μια σειρά από αστεία καρτούν, από το περιοδικό the New Yorker, χρησιμοποιώντας παράλληλα μια συσκευή καταγραφής των οφθαλμικών κινήσεων και της διαστολής της κόρης των ματιών τους.

Αυτό που παρατήρησε ο ερευνητής ήταν ότι οι κόρες των ματιών των εθελοντών διεστάλησαν περίπου μισό δευτερόλεπτο αργότερα από τη στιγμή που το βλέμμα τους έπεσε στα χαρακτηριστικά εκείνα των καρτούν που τα έκαναν να δείχνουν αστεία. Η χρονική αυτή περίοδος του μισού δευτερολέπτου, είναι παρόμοια με το χρόνο που χρειάζεται ο εγκέφαλός μας προκειμένου να προσδώσει νόημα σε ένα ανάγνωσμα. “Το ενδιαφέρον με τη συσχέτιση των οφθαλμικών κινήσεων και της διαστολής της κόρης των ματιών,” επισημαίνει ο Lewis, “είναι ότι τώρα πλέον μπορούμε να καθορίσουμε τη στιγμή που ένα αστείο γίνεται αντιληπτό.”

Ο καθορισμός της στιγμής της διαστολής της κόρης των ματιών, την οποία ο Lewis θεωρεί μάλλον ως ένα είδος διεγερμένης εκπομπής, θα μπορούσε να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για τους ερευνητές που μελετούν την δραστηριότητα του εγκεφάλου μας, σε συνάρτηση με το χιούμορ, με τη βοήθεια της μαγνητικής τομογραφίας και του ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος. Έως τώρα, οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει αρκετές περιοχές του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος ανταμοιβής, που συνδέονται γενικότερα με την αίσθηση του χιούμορ. Παρόλ' αυτά φαίνεται ότι μάλλον δε διαθέτουμε ένα σαφές και εξειδικευμένο εγκεφαλικό κέντρο για το χιούμορ.
Τι είναι αυτό, όμως, που μας κάνει να διαθέτουμε αίσθηση του χιούμορ ? Σύμφωνα με τον Lewis, οι ψυχολόγοι μόλις τώρα αρχίζουν να ανακαλύπτουν τη σχέση του με άλλες γνωστικές διεργασίες, οι οποίες φαινομενικά δε σχετίζονται με την έννοια του "αστείου", όπως για παράδειγμα, η ικανότητα να κρίνουμε τις σκέψεις των άλλων. “Όλα αποτελούν μέρος των νοητικών διεργασιών που μας προκαλεί το χιούμορ και πώς αυτό επιδρά στις υπόλοιπες δραστηριότητές μας,” μας λέει ο Lewis. Όταν κατανοήσουμε πλήρως αυτό, θα έχουμε τοποθετήσει όλα τα κομμάτια στο παζλ που λέγεται χιούμορ".

Ενδεχομένως το χιούμορ να αποτελεί εκδήλωση σεξουαλικής νεύρωσης, ή ακόμα και ψυχοπαθολογικό σύμπτωμα...Μήπως, ωστόσο, είναι ο συντομότερος δρόμος μέχρι το συνάνθρωπό μας ? Μισό δευτερόλεπτο απέχει, άλλωστε...

Πηγή : Scientific American

Read more...

Μπορεί η ζήλεια να μας τυφλώσει ?

Μια πρόσφατη μελέτη αποκαλύπτει ότι η έκφραση "τον τύφλωσε η ζήλεια του" δεν αποτελεί ποιητική περιγραφή ενός ακραίου συναισθήματος, αλλά κάτι που στ' αλήθεια συμβαίνει.  Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Delaware απέδειξαν ότι όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με έντονα ή ακραία συναισθήματα, όπως η ζήλεια, συχνά δεν είμαστε σε θέση να δούμε κυριολεκτικά τί υπάρχει μπροστά στα μάτια μας. Οι δύο καθηγητές Ψυχολογίας επιχείρησαν να διερευνήσουν τη σχέση μεταξύ αντίληψης και κοινωνικών σχέσεων.  Στην εν λόγω μελέτη, το συναίσθημα της ζήλειας που προκλήθηκε σε μια ομάδα γυναικών, είχε τη δύναμη να αποσπάσει την προσοχή τους από τους στόχους που υποτίθεται ότι έπρεπε να παρακολουθούν.
Είναι ήδη γνωστό ότι τόσο η ψυχική όσο και η σωματική μας υγεία μπορούν να επηρεαστούν από συναισθήματά που σχετίζονται με τις κοινωνικές σχέσεις μας. Ωστόσο, η νέα μελέτη δείχνει ξεκάθαρα πως τα κοινωνικά συναισθήματα μπορούν στην κυριολεξία να επηρεάσουν την όρασή μας.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό Emotion, από την Αμερικανική Εταιρεία Ψυχολογίας, ασχολήθηκε με τις συναισθηματικές αντιδράσεις ετεροφυλόφιλων ζευγαριών. Από τις γυναίκες ζητήθηκε να αναζητήσουν βραδέως εναλλασσόμενες εικόνες τοπίων μεταξύ ταχέως εμφανιζόμενων τρομακτικών ή εκνευριστικών φωτογραφιών, καθώς και να εστιάζουν την προσοχή τους στα τοπία προσπαθώντας να αγνοήσουν τις άλλες εικόνες.  Την ίδια στιγμή, οι άνδρες κλήθησαν να βαθμολογήσουν μια σειρά από εικόνες οι οποίες απεικόνιζαν μια όμορφη γυναίκα.
Σύμφωνα με την έρευνα, όσο μεγαλύτερη ζήλεια ένιωσαν από αυτή την αλλαγή οι γυναίκες, τόσο πιο πολύ άρχισε να αποσπάται η προσοχή τους από τις τρομακτικές και τις εκνευριστικές φωτογραφίες. Ορισμένες, μάλιστα, έφτασαν στο σημείο να μη βλέπουν καν τις φωτογραφίες των τοπίων στις οποίες θα έπρεπε να είναι επικεντρωμένη η προσοχή τους.  Αυτό που οι ερευνητές ονόμασαν "συναισθηματική τύφλωση", λάμβανε χώρα μόνο τη στιγμή που οι άνδρες βαθμολογούσαν, ως προς την έλξη που τους προκαλούσαν, άλλες γυναίκες.
Αν και το πείραμα της ζήλειας έγινε κατ' ουσίαν στις γυναίκες, οι επιστήμονες πιστεύουν πως το ίδιο ισχύει και για τους άνδρες, οι οποίοι είθισται να διαπράττουν και τα πιο πολλά εγκλήματα πάθους. Για να βεβαιωθούν όμως έχουν προγραμματίσει νέα πειράματα, στα οποία θα γίνει το αντίστροφο απ' ό,τι στην παρούσα μελέτη.
Ωστόσο, αυτό που συνάγεται από τη μελέτη, είναι ότι η συναισθηματική μας κατάσταση επηρεάζει σημαντκά τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον κόσμο γύρω μας. Όταν αδιαφορούμε για την ψυχική μας υγεία, είναι αρκετά σύνηθες, να βιώνουμε τον αρνητισμό ή τη δυσαρέσκεια.  Ειδικότερα, έντονα αρνητικά συναισθήματα, όπως η ζήλεια, θα μπορούσαν να μας στερήσουν τη θέαση του κόσμου γύρω μας.

Παρόλο που πολλοί άνθρωποι διαθέτουν οξυτάτη όραση, λίγοι, ωστόσο, είναι αυτοί που έχουν στη φύση τους αυτό: να τιμούν χωρίς φθόνο τον ευτυχισμένο φίλο τους...(Αισχύλος, 525-456 π.Χ., αρχαίος τραγικός ποιητής).

Πηγή : astronutrition, ΤΑ ΝΕΑ

Read more...

Καιρού (και πολέμου) επίκαιρα : ποια λάμψη μπορεί να μας τυφλώσει ?

ΤΥΦΛΩΣΗ ΧΙΟΝΙΟΥ

Πρόκειται για έγκαυμα του κερατοειδούς (του διαφανούς χιτώνα του ματιού) λόγω παρατεταμένης έκθεσης στις υπεριώδεις ακτίνες Β (UVB) του ηλίου, οι οποίες αντανακλώνται από το χιόνι. Αναφέρεται επίσης ως ακτινική κερατίτις ή φωτοκερατίτις.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν δακρύρροια, πόνο, ερυθρότητα, οίδημα των βλεφάρων, αίσθημα ξένου σώματος στους οφθαλμούς, κεφαλαλγία, άλω γύρω από τα φώτα, θολή όραση, και παροδική απώλεια αυτής. Συνήθως εμφανίζονται μετά από 6-12 ώρες από την έκθεση στην υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία.

Η κατάσταση είναι συνήθως πλήρως αναστρέψιμη και περιλαμβάνει την εφαρμογή κατάλληλης τοπικής αντιβιοτικής αγωγής και επίδεση των οφθαλμών με οφθαλμικούς επιδέσμους. Η επιφάνεια του κερατοειδούς, που έχει υποστεί βλάβη, συνήθως επουλώνεται σε 24 με 48 ώρες. Συνίσταται η χρήση κατάλληλων γυαλιών ηλίου με επιπρόσθετη UVB προστασία.

Η κατάσταση τυπικά εμφανίζεται σε μεγάλο υψόμετρο με υψηλής ανακλασιμότητας χιονισμένες εκτάσεις ή, λιγότερο συχνά, κατά την παρατήρηση της ηλιακής έκλειψης. Σπανιότερα μπορεί να προκληθεί από έκθεση σε τεχνητές πηγές UVB ακτινοβολίας.

Η πάθηση αυτή, περιγράφεται με γλαφυρότητα από τον Ξενοφώντα στο έργο του Κύρου Ανάβασις :
"...ἐλείποντο δὲ τῶν στρατιωτῶν οἵ τε διεφθαρμένοι ὑπὸ τῆς χιόνος τοὺς ὀφθαλμοὺς οἵ τε ὑπὸ τοῦ ψύχους τοὺς δακτύλους τῶν ποδῶν ἀποσεσηπότες. [4.5.13] ἦν δὲ τοῖς μὲν ὀφθαλμοῖς ἐπικούρημα τῆς χιόνος εἴ τις μέλαν τι ἔχων πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν ἐπορεύετο..."

Αν οι στρατιώτες έχασαν το φως τους από τη λάμψη του χιονιού, ποια λάμψη τυφλώνει τους στρατηλάτες που τους οδηγούν στη μάχη ? Και πόσο απατηλή είναι άραγε..?

Read more...

H Τυφλότητα της Ομορφιάς : Ασθένεια ή Λύτρωση ?

Ο Oscar Wilde έλεγε ότι "Δεν υπάρχει τίποτε το υγιές γύρω από την λατρεία της ομορφιάς". Ωστόσο, σύμφωνα με τη μελέτη ενός φοιτητή της Ιατρικής του Πανεπιστημίου UBC, παρόλο που η ομορφιά βρίσκεται μπροστά στα μάτια του θεατή, ενδέχεται να είναι αόρατη για ορισμένους ασθενείς που πάσχουν από μία σπάνια διαταραχή.

Ο Chris Waite, τριτοετής φοιτητής της Ιατρικής, επιχείρησε να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο ασθενείς με προσωπαγνωσία - την αδυναμία, δηλαδή, να αναγνωρίζουν οικεία πρόσωπα, ακόμα και μελών της ίδιας οικογένειας, εξαιτίας εγκεφαλικής βλάβης - αντιλαμβάνονται την ομορφιά σε ένα πρόσωπο. Τα ευρήματα της μελέτης θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα χρήσιμο εργαλείο στην προσπάθεια των κλινικών να εντοπίσουν τις περιοχές εκείνες του εγκεφάλου που έχουν υποστεί βλάβη.
“Δε γνωρίζουμε παρά ελάχιστα σχετικά με το τί συμβαίνει στον εγκέφαλό μας" λέει ο Waite, και συμπληρώνει ότι “Η αντίληψη ενός προσώπου συνιστά μια εξαιρετικά πολύπλοκη οπτική διεργασία. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται την ομορφιά θα μας βοηθήσει να αναγνωρίσουμε το ρόλο διάφορων περιοχών του εγκεφάλου στη διεργασία αυτή.”

Ο Waite συνεργάστηκε με τον Καθηγητή Νευροψυχολογίας Όρασης και Οπτικών Κινήσεων του Πανεπιστημίου UBC, Jason Barton, καθώς επίσης και ερευνητές  από το Πανεπιστήμιο του Harvard και το ΜΙΤ.
Η ερευνητική ομάδα μελέτησε 8 ασθενείς με προσωπαγνωσία, μια διαταραχή επίσης γνωστή ως τύφλωση προσώπου. Σκοπός της μελέτης ήταν η ανακάλυψη της περιοχής του εγκεφάλου, που επεξεργαζόμενη τις οπτικές πληροφορίες, δημιουργεί το κριτήριο της ομορφιάς.
Τα άτομα με προσωπαγνωσία δυσκολεύονται να συσχετίσουν τις οπτικές πληροφορίες που δέχονται όταν παρατηρούν ένα πρόσωπο, με αποτέλεσμα να βασίζονται σε άλλα χαρακτηριστικά, όπως τα μαλλιά, το σχήμα του σώματος ή τον τρόπο βαδίσματος, προκειμένου να αναγνωρίσουν τους ανθρώπους γύρω τους. Η κατάσταση μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα τραύματος της κεφαλής, εγκεφαλίτιδος ή άλλης εγκεφαλικής λοίμωξης, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, κώματος ή ανεπαρκούς οξυγόνωσης κατά την γέννηση. Η πάθηση είναι σχετικά σπάνια και αφορά περίπου το 2 % του πληθυσμού παγκοσμίως.

Η προσβεβλημένη περιοχή του εγκεφάλου στους ασθενείς αυτούς συνήθως εντοπίζεται στο μέσο του ινιακού λοβού (στη βάση του εγκεφάλου, κοντά στο νωτιαίο μυελό), στον κροταφικό ή στο βρεγματικό λοβό. Επειδή η ελκυστικότητα εξαρτάται από μόνιμα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής δομής ενός προσώπου - τα οποία στις δυτικές κοινωνίες περιλαμβάνουν το θεληματικό πηγούνι, τα μεγάλα μάτια και την ίσια μύτη - θεωρήθηκε ότι η διεργασία λαμβάνει χώρα σε αυτή ακριβώς την περιοχή του εγκεφάλου.

Αν και η έλξη αποτελεί κοινωνική δεξιότητα, η οποία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της κρίσης μας ή στη σύναψη μιας σχέσης, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, ικανή να "διαβάζει" τις διαφορές ανάμεσα στα πρόσωπα, την άνω κροταφική αύλακα, η οποία εντοπίζεται στο ανώτερο τμήμα των κροταφικών λοβών. Παρόλο που οι ασθενείς με προσωπαγνωσία αδυνατούν να αναγνωρίσουν πρόσωπα, μπορούν, ωστόσο να αντιληφθούν λεπτά χαρακτηριστικά, όπως για παράδειγμα ένα ανασηκωμένο φρύδι ή δυο συνεσπασμένα χείλη, σημεία που σχετίζονται με την κοινωνική επαφή και επικοινωνία.
Οι ερευνητές προσπάθησαν να απαντήσουν στο ερώτημα εάν η αναγνώριση ενός ωραίου και θελκτικού προσώπου λαμβάνει χώρα στην περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με την ταυτοποίηση ή σε εκείνη που σχετίζεται με την κοινωνικότητα (άνω κροταφική αύλακα).

Στην έρευνα συμμετείχαν ετεροφιλόφιλοι άνδρες και γυναίκες μεταξύ 20 και 60 ετών, από τους οποίους ζητήθηκε να βαθμολογήσουν την έλξη που τους προκαλούσαν 80 πορτραίτα ανώνυμων ανδρών και γυναικών. Ένα δεύτερο τεστ αφορούσε την παρουσίαση μιας σειράς εικόνων με παρόμοια πρόσωπα, κατά τη διάρκεια της οποίας οι ερευνητές μετρούσαν το χρόνο που οι συμμετέχοντες αφιέρωναν κοιτώντας κάθε πρόσωπο. Στην ομάδα ελέγχου, αποτελούμενη από 19 άτομα, προβλήθησαν παρόμοιες εικόνες. Οι ασθενείς κλήθηκαν επίσης να παρατηρήσουν εικόνες με διάσημα ωραία πρόσωπα, σε μια περαιτέρω προσπάθεια συσχέτισης της ικανότητας αναγνώρισης οικείων προσώπων και της αναγνώρισης του ωραίου.  
Τα ευρήματα και των δύο πειραμάτων κατέδειξαν ότι η ίδια βλάβη που εμπόδιζε τους ασθενείς με προσωπαγνωσία να αναγνωρίζουν τα πρόσωπα, ήταν και η αιτία της μειωμένης τους ευαισθησίας μπροστά στο ωραίο. Μάλιστα βαθμολόγησαν την έλξη που τους προκαλούσαν όμορφα πρόσωπα ελαφρώς υψηλότερα από την αντίστοιχη που τους προκαλούσε η θέα κοινών προσώπων. Τέλος, ήταν πιο δεκτικοί, σε σχέση με την ομάδα ελέγχου, στο να συνεχίσουν να παρατηρούν για αρκετή ώρα εικόνες με κοινά πρόσωπα.
Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε η ερευνητική ομάδα ήταν ότι η διεργασία αντίληψης ενός όμορφου προσώπου θα πρέπει να χρησιμοποιεί τις ίδιες νευρικές οδούς που κωδικοποιούν και την ταυτότητα του προσώπου.

“Αν και η ομορφιά ενός προσώπου αποτελεί πιο ταιριαστό θέμα για ένα καλλιτέχνη, η μελέτη αυτή δείχνει ότι οι περιοχές εκείνες που κωδικοποιούν την ταυτότητα ενός προσώπου, ίσως αποτελούν και το κλειδί σχετικά με την αντίληψη του ωραίου. Μας βοηθά να κατανοήσουμε καλύτερα τη συνεισφορά των διαφόρων περιοχών του εγκεφάλου στην διαμόρφωση της ανθρώπινης εμπειρίας", τονίζει ο Καθηγητής Barton.

Από την ίδια ασθένεια έπασχε άραγε και ο Charles Baudelaire όταν έλεγε : "Δεν μπορώ να συλλάβω κάποιο τύπο ομορφιάς, στον οποίο δεν υπάρχει μελαγχολία" ? Και αν ναι, πόσο υγιέστερος αισθάνεται καθένας από εμάς από το Γάλλο ποιητή ?

 

Πηγή : Science Daily

Read more...

Μαθήματα Αμερικανικής Ιστορίας...Όραμα και όραση ενός πολιτικού ηγέτη

Ακόμα και αν αναγνωρίσουμε ότι αρκετοί πολιτικοί ηγέτες διακατέχονται από όραμα, ιστορικά αποδεικνύεται ότι κάποιοι από αυτούς δεν θα μπορούσαν ποτέ να κοιτάξουν κάποιον κατευθείαν μέσα στα μάτια...

Ο Abraham Lincoln, γνωστός και ως "Honest Abe", κυριολεκτικά αδυνατούσε να κοιτάξει κάποιον στα μάτια, αφού έπασχε από στραβισμό. Αυτό είναι εμφανές σε διάφορα πορτραίτα που απεικονίζουν τον 16ο Πρόεδρο των Η.Π.Α.  Τα μάτια του παρουσίαζαν απόκλιση στον κάθετο άξονα,  με τον αριστερό του οφθαλμό να έχει την τάση να στρέφεται προς τα πάνω, ειδικά σε καταστάσεις έντονης κόπωσης ή συναισθηματικής φόρτισης. Το "κυρίαρχο" δεξιό του μάτι είχε αναλάβει σχεδόν αποκλειστικά το ρόλο να βλέπει, ειδικά σε κοντινή εργασία, όπως το διάβασμα.
Ο αριστερός οφθαλμός του Lincoln βρισκόταν σε ελαφρώς υψηλότερη θέση σε σχέση με τον δεξιό του, ενώ το αριστερό του βλέφαρο παρουσίαζε μια μικρή πτώση. Λέγεται, ότι σε ηλικία 10 ετών ο Lincoln δέχτηκε ένα χτύπημα στο κεφάλι από το άλογό του, γεγονός που του προκάλεσε συγκεκριμένη νευρολογική βλάβη (ελαφρά παράλυση του αριστερού βλεφάρου). Ο Lincoln συχνά επίσης εμφάνιζε επεισόδια διπλωπίας (διπλό είδωλο).

Ο 25ος Πρόεδρος της Αμερικής, Theodore Roosevelt, ήταν δεινός ιππέας και άνθρωπος της περιπέτειας. Μάλιστα, σε έναν από τους πολλούς αγώνες μποξ κατά τη διάρκεια της προεδρικής του θητείας, ο Roosevelt δέχτηκε ένα ισχυρό χτύπημα στο πρόσωπο, το οποίο, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, τον άφησε τυφλό από το αριστερό του μάτι. (Άλλοι ισχυρίζονται ότι η αιτία της τύφλωσης ήταν παλαιότεροι τραυματισμοί). Αν, ωστόσο δεχτούμε ότι η γροθιά που δέχτηκε οδήγησε στην απώλεια της όρασης, τότε μάλλον αυτή οφείλεται σε αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς (κατάσταση που παρέμεινε για αρκετό καιρό αδιάγνωστη).

Για τον Woodrow Wilson, ένα τυπικό πρωινό του 1906, εξελίχθηκε σε πραγματικό σοκ, επτά χρόνια πριν εκλεγεί στη θέση του 27ου Προέδρου της Αμερικής, καθώς τον βρήκε σχεδόν τυφλό από τον δεξιό του οφθαλμό. Η αιτία ήταν μια αιφνίδια αιμορραγία στον αμφιβληστροειδή, τη φωτοευαίσθητη περιοχή του οφθαλμού, η οποία μεταφέρει τις εικόνες στον εγκέφαλο. Ο προσωπικός του οφθαλμίατρος του συνέστησε ξεκούραση για αρκετούς μήνες, καθώς την εποχή εκείνη δεν υπήρχε άλλη αποτελεσματική θεραπεία για την πάθηση. Ο Wilson έπασχε από αρτηριακή υπέρταση, έναν ισχυρό παράγοντα κινδύνου πρόκλησης "απόφραξης της κεντρικής φλέβας του αμφιβληστροειδούς", μια αγγειακή βλάβη που, πιθανώς, αποτέλεσε και την αιτία της αιμορραγίας. Η όραση του, ωστόσο, με τον καιρό βελτιώθηκε, και, παρόλο που ο ίδιος ο Wilson παραπονιόταν ότι δεν είχε πια τις ίδιες επιδόσεις στο γκολφ, φαίνεται ότι τα κατάφερνε αρκετά καλά στην καθημερινότητά του.

Αρκετοί ακόμα Αμερικανοί Πρόεδροι έπασχαν κατά καιρούς από διάφορες "καλοήθεις" οφθαλμολογικές καταστάσεις, όπως μυοκυμίες (αντανακλαστικές τυχαίες συσπάσεις) των βλεφάρων,  οι οποίες σχετίζονται με στρεσσογόνους παράγοντες, κόπωση ή έλλειψη ύπνου. Αναλογιζόμενοι, μάλιστα τις απαιτήσεις του Προεδρικού αξιώματος, ίσως είναι θαύμα που οι καταστάσεις αυτές δεν αποτέλεσαν τον κανόνα !

Πόσοι άλλοι πολιτικοί ηγέτες απέτυχαν να κοιτάξουν το λαό "μέσα στα μάτια" ? Και σε ποιους, εν τέλει, η Ιστορία θα αποδώσει ιατρικό άλλοθι..?

Πηγή : Medical News Today,  American Academy of Ophthalmology

Read more...

Όταν η όραση μας προδίδει : απο το λευκό μπαστούνι στο μικρό κορίτσι του Πικάσο

...το μπαστούνι

Το λευκό μπαστούνι, είναι το τεχνικό βοήθημα που χρησιμοποιούν τα άτομα με πρόβλημα όρασης για να εντοπίζουν και να αποφεύγουν τα εμπόδια στην πορεία τους, στην προσπάθεια τους για μια πιο ανεξάρτητη και ασφαλή διαβίωση αλλά και για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που συναντούν στην καθημερινή μετακίνησή τους. Η ιστορία του λευκού μπαστουνιού ξεκινά μετά τη λήξη του Α' Παγκόσμιου Πολέμου στην Αμερική, όπου αναπτύχθηκε ένα κίνημα αποκατάστασης και επανένταξης των ατόμων που τυφλώθηκαν από ατυχήματα κατά τη διάρκεια του πολέμου. Το κίνημα αυτό ξεκίνησε από τον οφθαλμίατρο Richard Hoover, ο οποίος πρωτοχρησιμοποίησε ένα μακρύ καλάμι για τη βοήθεια της κίνησης των τυφλών βετεράνων του πολέμου.

...ο σκύλος
Οι Σκύλοι - Οδηγοί Τυφλών, είναι άριστα εκπαιδευμένα ζώα που χρησιμοποιούνται από άτομα με τύφλωση ή με μειωμένη όραση προκειμένου να τα οδηγούν παντού με ασφάλεια. Η δημοφιλέστερη ράτσα που υπηρετεί τυφλούς είναι τα Labrador – Retriever.

ΟΙ σκύλοι αυτοί είναι προσεκτικοί στη δουλειά τους και αφοσιωμένοι. Ένα άτομο με τύφλωση που συνοδεύεται από έναν τέτοιο σκύλο, θα περάσει με ευκολία ανάμεσα από τον κόσμο και θα μπορεί να βρει εύκολα μια διάβαση ή μια πόρτα. Σε καμία περίπτωση δεν κινδυνεύει να ξεφύγει από την πορεία του, να χτυπήσει επάνω σε κάποιο εμπόδιο, να κινδυνέψει από τα αυτοκίνητα, να πέσει επάνω σε έναν άνθρωπο, να πέσει στο έδαφος ή να πέσει από τις σκάλες.

Ο Σκύλος - Οδηγός γίνεται εύκολα διακριτός από το πλήθος που παραμερίζει, ενώ μπορεί και βλέπει εμπόδια που δύσκολα γίνονται αντιληπτά με την χρήση του λευκού μπαστουνιού. Τα σκυλιά αυτά προσφέρουν και κοινωνικό έργο αφού αποτελούν ένα δυνατό ερέθισμα για μία ωραία κουβέντα στο δρόμο ή ακόμη και για καινούργιες γνωριμίες. Το άτομο δένεται με το σκυλί που το βοηθά και νιώθει απεριόριστη αγάπη. Γνωρίζει ότι με την βοήθειά του δεν κινδυνεύει όταν βγει στο δρόμο και έτσι αποκτά περισσότερη αυτοπεποίθηση και ανεξαρτησία.

...ο Τυφλός Μινώταυρος

Το φθινόπωρο του 1934 ο Πάμπλο Πικάσο φιλοτέχνησε τη σειρά των χαρακτικών που απεικονίζουν τον τυφλό Μινώταυρο, με ένα ραβδί στο χέρι, να περπατά κατά μήκος μιας παραλίας. Τον πάσχοντα Μινώταυρο οδηγεί ένα μικρό κορίτσι, που κρατά στην αγκαλιά του πότε λουλούδια και πότε ένα λευκό περιστέρι. Τα έργα συνιστούν, όχι απλώς μια αφηγηματική ανάπλαση του αρχαίου μύθου, αλλά μια εξαιρετικά σύνθετη αλληγορική αναφορά στα προβλήματα και τα διλήμματα της καλλιτεχνικής πορείας του ίδιου του καλλιτέχνη. Η προσωπική ταύτιση του καλλιτέχνη με τον πληγωμένο τυφλό Μινώταυρο είναι πρόδηλη: τυφλωμένος από το πάθος του για τη νεαρή γυναίκα, αναζητά στήριξη από το μικρό κοριτσάκι, που του προτείνει το χέρι του προσπαθώντας να μαλακώσει τον πόνο του και να κατευνάσει τις ενοχές του. Εξευμενίζοντας και εξευγενίζοντας τις ζωικές ορμές του ταύρου εξιδανικεύει με τον τρόπο αυτόν τη σύγχρονη εκφορά του μύθου, θεώρηση που αποτέλεσε άλλωστε την εικαστική διαπραγμάτευσή του από τον Σουρεαλισμό.

Τι εκφράζει, ωστόσο, αυτή η δραματουργικά τρισυπόστατη μορφή του Πικάσο - Μινώταυρου - Οιδίποδα καθώς οδηγείται στον χώρο του Λαβύρινθου - δηλαδή της αμετάκλητης υπαρξιακής δοκιμασίας - από ένα ανθοστεφανωμένο, κλασικής ομορφιάς νεαρό κορίτσι ? Πού οδηγεί τον πάσχοντα Μινώταυρο το κορίτσι ? 

Μήπως η τυφλότητα, θέμα γνωστό από τα έργα της ονομαζόμενης Μπλε Περιόδου του καλλιτέχνη, αυτό "το εσωτερικευμένο βλέμμα του καλλιτέχνη που οδηγείται από το ένστικτο", είναι ο μόνος τρόπος για την ανάκτηση των αυθεντικών αξιών στη ζωή μας ?

Πηγή : Η Καθημερινή

Read more...

Αρκούν δυο κόκκινα μάτια να εξηγήσουν το "Παιχνίδι των Λυγμών" ?

Ίσως ανήκετε σε αυτούς που ακόμα περιμένετε μια κάρτα από το αγαπημένο σας πρόσωπο για την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου. Ή σε εκείνους που βιώνετε έναν χωρισμό, την επαγγελματική απόρριψη, ή απλά είχατε μια πραγματικά κακή ημέρα.

Είναι φορές που ένα γερό κλάμα μπορεί να μας λυτρώσει. Τι μπορεί, όμως, να προδώσει αυτό το "Παιχνίδι των Λυγμών" ?

Ο καθηγητής του τμήματος Νευροεπιστημών του Πανεπιστημίου της Virginia Jeremy Tuttle, μας εξηγεί :

"Όταν χρησμοποιούμε τα μάτια μας για να δούμε κι όχι για να κλάψουμε, τα αιμοφόρα αγγεία, ο ρόλος των οποίων είναι να μεταφέρουν οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στους ιστούς, βριίσκονται σε συστολή, με αποτέλεσμα να είναι σχεδόν αόρατα.

Ωστόσο, όταν κλαίμε, οι δακρυικοί αδένες που βρίσκονται στην περιοχή των ματιών μας, αρχίζουν και εκκρίνουν δάκρυα. Ο ρόλος αυτών των αδένων, υπό φυσιολογικές συνθήκες, έγκειται στο να διατηρεί τους οφθαλμούς ενυδατωμένους.

Ακριβώς τότε, τα αιμοφόρα αγγεία των δακρυικών αδένων, διαστέλλονται με σκοπό να τροφοδοτήσουν επαρκώς τους αδένες αυτούς, που βρίσκονται σε κατάσταση υπερλειτουργίας. Η διαστολή αυτή των αγγείων αρκεί για να τα κάνει ορατά δια γυμνού οφθαλμού".

“Όταν κλαίμε, το υγρό που περιέχουν τα δάκρυα, θα πρέπει να προέλθει από κάπου : η πηγή του είναι το αίμα που τροφοδοτεί τους δακρυικούς αδένες. Γι' αυτό το λόγο, στο κλάμα, τα αιμοφόρα αγγεία των δακρυικών αδένων, θα πρέπει να διασταλούν κατά τρόπο ώστε να προμηθεύσουν τους αδένες με την απαραίτητη ποσότητα υγρών", καταλήγει ο Tuttle. "Τότε είναι που τα μάτια μας δείχνουν κατακόκκινα"..

Καιρός λοιπόν να καταλάβουμε ότι όταν ένα αγαπημένο πρόσωπο μας πληγώνει, το ποτάμι των δακρύων μας αντανακλάται στο κόκκινο των ματιών μας...Ποιος όμως είναι έτοιμος να χτίσει τη δική του γέφυρα για να περάσει απέναντι ?

Πηγή : The Irish Times

Read more...

Αναζητώντας τα αίτια απώλειας της όρασης με όρους τραγικούς : ηθική τυφλότητα και Νέμεσις

Στον "Οιδίποδα Τύραννο" του Σοφοκλή βλέπουμε την άγνοια του ανθρώπου στην κατανόηση όλων των παραμέτρων που συνθέτουν την αρμονία του κόσμου. Ο Οιδίπους, χωρίς να το ξέρει και κυρίως χωρίς να το θέλει, σκότωσε τον πατέρα του, τον Λάιο, και παντρεύτηκε τη μητέρα του Ιοκάστη και έκανε μαζί της τέσσερα παιδιά. Με τις πράξεις του αυτές ο Οιδίπους διατάραξε την ισορροπία του κόσμου.
Στην τραγωδία αυτή φαίνεται καθαρά ότι ο άνθρωπος, κάνοντας μια πράξη, αποσπάει από τον εαυτό του ένα καινούργιο ον - την πράξη του - η οποία παύοντας να ανήκει πλέον στον δημιουργό του, εξακολουθεί να δρα μέσα στον κόσμο με τρόπο που δεν θα μπορούσε να προβλέψει αυτός που την έκανε. Ετσι, προκύπτει μια ιδιαίτερη άποψη της ευθύνης. «Ότι ο άνθρωπος, δηλαδή, δεν είναι υπεύθυνος μόνο για ό,τι είχε πρόθεση να κάνει, αλλά για ό,τι συντελέστηκε με αφετηρία τις πράξεις του, μη έχοντας στη διάθεσή του κανένα μέσο υπολογισμού, και ακόμα περισσότερο τη δυνατότητα να εμποδίσει αυτό το αποτέλεσμα». Ο Σοφοκλής, λοιπόν, μας προειδοποιεί: Ο άνθρωπος αγνοεί το σύνολο των δυνάμεων που η ισορροπία τους αποτελεί την ύπαρξη του κόσμου.
Στην πορεία του μύθου, όταν ο Οιδίπους βρίσκεται μπροστά στην αποκάλυψη της πραγματικότητας σχετικά με την πατροκτονία που διέπραξε και την αιμομικτική σχέση με τη μητέρα του, δεν επικαλέσθηκε ελαφρυντικά για την άγνοιά του, αλλά παραδέχτηκε την ύπαρξη μιας πραγματικότητας, την οποία αυτό διατάραξε, έστω και άθελά του. Η παραδοχή της ενοχής του γίνεται εμπράκτως και αυτοβούλως με τη δική του τύφλωση, δηλαδή την πτώση του. Εδώ δεν έχουμε την έξωθεν τιμωρία, τη νέμεσι των θεών στη δική του ύβριν, αλλά ο ίδιος προχωρεί στην αυτοτιμωρία του για να αποκατασταθεί η απαραβίαστη ιερότητα του κόσμου.

Η αιτιολογική προσέγγιση του Σοφοκλή διαθέτει έντονο το μεταφυσικό στοιχείο : εξισώνει την ηθική με την φυσική τυφλότητα και εξηγεί πως από την πρώτη, αιτιολογικά, καταλήγουμε στη δεύτερη.

Τελικά ο Οιδίπους με την πράξη της τύφλωσής του οδηγείται σε μια άλλου είδους γνώση, αυτή της ολότητας του κόσμου, και έτσι συμφιλιώνεται με τους θεούς. Όπως γράφει ο Γ. Χειμωνάς :
"Ο Οιδίπους με την τύφλωσή του παλινδρομεί τη λησμονημένη κοινή ετυμολογία του οράω: βλέπω και του οίδα: γνωρίζω από το παλαιό ρήμα είδω, που κάποτε σήμαινε και τα δύο μαζί... Ο Οιδίπους καταργώντας την όρασή του, καταργεί στην ουσία (και τιμωρεί) τον νου του, που αποδείχτηκε ανάξιος του Φωτός. Η κάθαρση εδώ είναι ένα γνωστικό, όχι συγκινησιακό γεγονός: Ο Οιδίπους είναι ένας αυτόχειρας της γνώσης. Στον Οιδίποδα Τύραννο συναινούμε στο θεμελιώδες αξίωμα του Σοφοκλή ότι το ον είναι, μόνον εάν γνωρίζει τι είναι".

Ενώ βιώνουμε την αυτονόμηση της επιστήμης και της τεχνικής από την κοινωνία, η ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας και της ατέρμονης προόδου εξακολουθεί να είναι το κυρίαρχο φαντασιακό στις ανεπτυγμένες κοινωνίες. Εδώ υπεισέρχεται η αυταπάτη της δύναμης που συσχετίζεται με μια αυταπάτη ως προς τη γνώση : την αυταπάτη, δηλαδή, ότι θα μπορούσαμε να γνωρίζουμε όλα τα αποτελέσματα των πράξεών μας ή, τουλάχιστον, αυτά που μας ενδιαφέρουν. Είναι τόσα τα στοιχεία που κάθε φορά θα μας διαφεύγουν, που κάθε πρόβλεψη των ενεργειών μας σε πρακτικές μεγάλης κλίμακας θα ήταν πραγματική φενάκη. Γνωρίζουμε, λ.χ., τόσο λίγο τη συνολική λειτουργία του γονιδιώματος ως συνόλου, αγνοούμε τόσες παραμέτρους για τις αλληλεπιδράσεις των γονιδίων με το στενό και ευρύ περιβάλλον και όμως επιμένουμε να το χειριζόμαστε, αναδιατάσσοντάς το.

Η Ντόλυ κέρδισε μια θέση στην ανθρώπινη Ιστορία..ή μήπως Τραγωδία..?

Πηγή : Η Καθημερινή

Read more...

Τί προσπαθούν να μας πουν οι ήρωες των manga όταν μας κοιτάζουν με τα μεγάλα εκφραστικά τους μάτια ?

Manga (μάνγκα) είναι Ιαπωνική λέξη και σημαίνει "παιχνιδιάρικες εικόνες". Για τους Ιάπωνες manga είναι όλα τα κόμικς αλλά για των υπόλοιπο κόσμο ως manga χαρακτηρίζονται μόνο τα Ιαπωνικά κόμικς. Οι σχεδιαστές κόμικς manga ονομάζονται mangaka.Τα περιοδικά manga στην Ιαπωνία έχουν φανατικούς θαυμαστές και εκτυπώνονται σε παχύ χαρτί μέγεθους τηλεφωνικής ατζέντας. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των manga είναι ότι διαβάζονται από τα δεξιά προς τα αριστερά.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα anime (ανιμέ ή άνιμε), που είναι τα γιαπωνέζικα κινούμενα σχέδια και έχουν τα ίδια σχεδόν χαρακτηριστικά με τα manga όσον αφορά την τεχνική σχεδίασής τους.
Τα anime έχουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα οποία τα κάνουν να ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα κινούμενα σχέδια. Το πιο σημαντικό είναι τα μεγάλα και εκφραστικά μάτια των χαρακτήρων. Τα μάτια των ηρώων σε ένα anime είναι τις περισσότερες φορές αρκετά μεγάλα και αποτυπωμένα με πολύ μεγάλη λεπτομέρεια. Δεν ειναι τυχαίο, άλλωστε, ότι, ένας από τους λόγους που πολλά «δυτικά» κινούμενα σχέδια αποτυγχάνουν στην Ιαπωνία, είναι τα μη εκφραστικά και ψυχρά μάτια των χαρακτήρων τους. Κατά κύριο κανόνα τα μάτια δίνουν συναισθήματα σε ένα χαρακτήρα, γι’ αυτό και χαρακτηρίζονται ως «παράθυρα της ψυχής». Το μέγεθος και η μεγάλη λεπτομέρεια εκφράζουν αβίαστα φόβο, χαρά, λύπη, αγανάκτηση, κακία, ευχαρίστηση και πληθώρα άλλων συναισθημάτων. Σε αντίθεση με τα μάτια η μύτη και το στόμα δεν αναπαριστώνται με μεγάλη λεπτομέρεια. Η μύτη τις περισσότερες φορές σχεδιάζεται με μία κυρτή γραμμή, η οποία παριστάνει το αποτύπωμα ή τη σκιά που αφήνει η μύτη στο πρόσωπο. Τα στόματα σχεδιάζονται και αυτά με μία ή δύο απλές γραμμές. Το πρότυπο αυτό σχεδίασης ονομάζεται BESM (big eyes small mouth).

Μήπως είναι καιρός να το υιοθετήσουμε και στη ζωή μας..?

Read more...

Όταν η απώλεια της όρασης γίνεται εφαλτήριο για την κατάκτηση της υστεροφημίας : Η περίπτωση του Τζον Μίλτον

Ο ποιητής, φυλλαδιογράφος και με τον τρόπο του πατριώτης Τζον Μίλτον έξω από τις αγγλόφωνες χώρες είναι κυρίως γνωστός σαν όνομα. Αλλά και εντός τους, η αναφορά του ανακαλεί σχολικές αναμνήσεις από αναγκαστικές εργασίες στο μεγάλο ποιητικό του κατόρθωμα, τον "Χαμένο παράδεισο", από τα λατινικά του και από τη θεολογία του, που ήταν πρότυπα για την ταραγμένη εποχή του στην πολιτική ιστορία της Αγγλίας. Γιατί παρ’ όλη τη λογιοσύνη ήταν άνθρωπος που πήρε μια πολιτική θέση και την κράτησε.

Ταγμένος στο καλό του έθνους του, θα αγωνιστεί με πάθος για τις ιδέες του, χάνοντας σταδιακά το φως του. Ο ίδιος λέει ότι τον τύφλωσαν τα μακροσκελή πολιτικά φυλλάδια, οι αναρίθμητοι λίβελλοι που έγραφε υπηρετώντας τον Αρχοντα Προστάτη ακόμα και όταν αυτός κήρυξε την αρχή του ενός, υπηρετώντας τις ιδέες που μοιράζεται μαζί του, προετοιμάζοντας, όπως νόμιζε, το Βασίλειο του Θεού επί της γης. Οι εχθροί του πάλι θεωρούσαν την απώλεια της όρασής του θεία τιμωρία. Οπως και να έχει, ο Μίλτον, στα σαράντα του χρόνια είναι τυφλός. Και μόνο τότε, ίσως γιατί δεν είχε πια ορατούς περισπασμούς ή γιατί εξαιτίας της τύφλωσης μπορούσε κλεισμένος να αφοσιωθεί, ξεκίνησε τον "Χαμένο παράδεισο". Πρόκειται για ένα από τα τελευταία έπη με την κυριολεκτική σημασία του όρου, στην Ευρώπη, με θέματα την πτώση του ανθρώπου, το καλό και το κακό, τον ορθό λόγο, την ελεύθερη βούληση, το αυτεξούσιο του ανθρώπου και την έξω του εξουσία. Με αυτό κέρδισε την αθανασία όπως είχε φιλοδοξήσει.

 

Sonnet XIX: On His Blindness
by John Milton

When I consider how my light is spent,
Ere half my days, in this dark world and wide,
And that one talent which is death to hide
Lodged with me useless, though my soul more bent
To serve therewith my Maker, and present
My true account, lest He returning chide,
"Doth God exact day-labour, light denied?"
I fondly ask; But patience, to prevent
That murmur, soon replies "God doth not need
Either man's work or his own gifts. Who best
Bear His mild yoke, they serve Him best. His state
Is kingly: thousands at His bidding speed
And post o'er land and ocean without rest;

They also serve who only stand and wait."

"Δεν μπορείς να θίξεις την ελευθερία του πνεύματός μου", έγραψε κάπου...

Και αυτό εκφράζει πολύ ορθά τις αρχές που διέπνεαν τις επιθέσεις του εναντίον κάθε μορφής καταπίεσης, εναντίον του εκκλησιαστικού δόγματος, εναντίον της λογκρισίας και εναντίον της απολυταρχίας του μονάρχη.

Πηγές : Η Καθημερινή, mrcophth

Read more...

Σμαράγδι : Ένας πολύτιμος λίθος υπηρετεί την όραση μέσα στους αιώνες...

Σε ένα επίγραμμα της Παλατινής Ανθολογίας, ο ποιητής Φανίας περιγράφει τον μικρόκοσμο του τελώνη Ασκώνδα: την πένα, το σφουγγάρι του για να πλένει τις γραφίδες, έναν κανόνα, διαβήτες, ένα μελανοδοχείο, την λειάντειραν κίσηρι για την προετοιμασία των σελίδων και, τέλος, ένα πιο μυστηριώδες αντικείμενο, "τάν αδυφαή πλινθίδα καλλαϊναν". Εξοικειωμένοι με τη ζωή της βιβλιοθήκης και την κόπωση των ματιών από την εξαντλητική γραφική εργασία, πολλοί φιλόλογοι των περασμένων αιώνων αναγνώρισαν στη φράση αυτή τα, υποτυπώδη έστω, "ματογυάλια" του συμπαθούς γραφιά.

Η καλλαΐς πλίνθος του Ασκώνδα αναφέρεται και από τον Πλίνιο (Φυσική Ιστορία 37.151) ως callais: πρόκειται, λέει ο Πλίνιος για λίθο (ημι)πολύτιμο, με χρώμα απαλό γαλαζοπράσινο, "όπως αυτό της ρηχής θάλασσας κοντά στην ακτή". Η απόχρωση αυτή πίστευαν οι Έλληνες ήδη από την Κλασική εποχή ασκούσε ευεργετική επίδραση στον ανθρώπινο οφθαλμό. Η πρασινωπή σμάραγδος (εμπειρικός αρχαιοελληνικός όρος για μια ευρεία ποικιλία λίθων αυτού του χρώματος) θεωρείται από τον περιπατητικό Θεόφραστο πρός τά όμματα αγαθή (Περί λίθων 24). Προσθέτει μάλιστα ότι ο λίθος αυτός χρησιμοποιείται ευρύτατα για την κατασκευή σφραγιδίων, ώστε να διευκολύνεται η όραση (ώστε βλέπειν).

Σε ένα από τα Αριστοτελικά "Προβλήματα" αναφέρεται ότι το έντονο κοίταγμα αδιαφανών στερεών προκαλεί κόπωση στην όραση. Αντίθετα, το να κοιτάζουμε αντικείμενα που περιέχουν νερό (χλωρά), ιδίως πρασινωπά στερεά ωφελεί και ξεκουράζει τα μάτια μας "διά τό τήν τού χρώματος κράσιν σύμμετρον έχειν πρός τήν όψιν". Για τον Θεόφραστο η σμάραγδος αντιγράφει την όψη του νερού (Περί λίθων 23), παρατήρηση που επαναλαμβάνει ο Πλίνιος (Φυσική Ιστορία 37.63). Επομένως η απρόσκοπτη διέλευση των οπτικών ακτίνων διαμέσου των ημιδιαφανών σωμάτων είναι, για τους αρχαίους φιλοσόφους ευεργετική για το βλέμμα και τη λειτουργία του οφθαλμού καθώς η διαφάνεια των σωμάτων αυτών οφείλεται στη μεγάλη περιεκτικότητά τους σε νερό.

Επομένως οι συστηματικές αναφορές των αρχαίων συγγραφέων στην "υγρή" φύση της σμαράγδου αναφέρονται στο περιπατητικό υπόβαθρο της αρχαιοελληνικής Oπτικής. O Πλίνιος αναφέρεται στο ευχάριστο χρώμα του συγκεκριμένου λίθου, το οποίο έχει ευεργετικές επιδράσεις στα κουρασμένα μάτια, τόσο που, προσθέτει, οι σφραγιδογλύφοι τον χρησιμοποιούν για να ξεκουράζουν τα μάτια τους στο γλυκό του χρώμα κατά τη διάρκεια της λεπτεπίλεπτης και κοπιώδους εργασίας τους.

Η ίδια πρακτική περιγράφεται και στο "Παράπονο του εραστή" του Oυίλλιαμ Σαίξπηρ (31.213-214) :

The deep-green emerald, in whose fresh regard

Weak sights their sickly radiance do amend;

Αντίστοιχα, στην πρώτη πράξη της "Δούκισσας του Μάλφι" του Τζον Oυέμπστερ, η ηρωίδα προσφέρει στον εραστή της το δακτυλίδι του νεκρού συζύγου της ως ανακούφιση για το κοκκινισμένο μάτι του (πρ. Ι, σκ. ΙΙ, 323-326) :

They say ’tis very sovereign

Αντίστοιχη θα πρέπει να ήταν και η χρήση της καλλαΐνης πλινθίδος που είχε στην κατοχή του ο τελώνης Ασκώνδας μερικούς αιώνες νωρίτερα...

Πηγή : Όραση, Oπτική και Oφθαλμολογία στον ελληνορωμαϊκό κόσμο (Δημήτρης Πλάντζος)

Read more...