H Τυφλότητα της Ομορφιάς : Ασθένεια ή Λύτρωση ?

Ο Oscar Wilde έλεγε ότι "Δεν υπάρχει τίποτε το υγιές γύρω από την λατρεία της ομορφιάς". Ωστόσο, σύμφωνα με τη μελέτη ενός φοιτητή της Ιατρικής του Πανεπιστημίου UBC, παρόλο που η ομορφιά βρίσκεται μπροστά στα μάτια του θεατή, ενδέχεται να είναι αόρατη για ορισμένους ασθενείς που πάσχουν από μία σπάνια διαταραχή.

Ο Chris Waite, τριτοετής φοιτητής της Ιατρικής, επιχείρησε να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο ασθενείς με προσωπαγνωσία - την αδυναμία, δηλαδή, να αναγνωρίζουν οικεία πρόσωπα, ακόμα και μελών της ίδιας οικογένειας, εξαιτίας εγκεφαλικής βλάβης - αντιλαμβάνονται την ομορφιά σε ένα πρόσωπο. Τα ευρήματα της μελέτης θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα χρήσιμο εργαλείο στην προσπάθεια των κλινικών να εντοπίσουν τις περιοχές εκείνες του εγκεφάλου που έχουν υποστεί βλάβη.
“Δε γνωρίζουμε παρά ελάχιστα σχετικά με το τί συμβαίνει στον εγκέφαλό μας" λέει ο Waite, και συμπληρώνει ότι “Η αντίληψη ενός προσώπου συνιστά μια εξαιρετικά πολύπλοκη οπτική διεργασία. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται την ομορφιά θα μας βοηθήσει να αναγνωρίσουμε το ρόλο διάφορων περιοχών του εγκεφάλου στη διεργασία αυτή.”

Ο Waite συνεργάστηκε με τον Καθηγητή Νευροψυχολογίας Όρασης και Οπτικών Κινήσεων του Πανεπιστημίου UBC, Jason Barton, καθώς επίσης και ερευνητές  από το Πανεπιστήμιο του Harvard και το ΜΙΤ.
Η ερευνητική ομάδα μελέτησε 8 ασθενείς με προσωπαγνωσία, μια διαταραχή επίσης γνωστή ως τύφλωση προσώπου. Σκοπός της μελέτης ήταν η ανακάλυψη της περιοχής του εγκεφάλου, που επεξεργαζόμενη τις οπτικές πληροφορίες, δημιουργεί το κριτήριο της ομορφιάς.
Τα άτομα με προσωπαγνωσία δυσκολεύονται να συσχετίσουν τις οπτικές πληροφορίες που δέχονται όταν παρατηρούν ένα πρόσωπο, με αποτέλεσμα να βασίζονται σε άλλα χαρακτηριστικά, όπως τα μαλλιά, το σχήμα του σώματος ή τον τρόπο βαδίσματος, προκειμένου να αναγνωρίσουν τους ανθρώπους γύρω τους. Η κατάσταση μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα τραύματος της κεφαλής, εγκεφαλίτιδος ή άλλης εγκεφαλικής λοίμωξης, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, κώματος ή ανεπαρκούς οξυγόνωσης κατά την γέννηση. Η πάθηση είναι σχετικά σπάνια και αφορά περίπου το 2 % του πληθυσμού παγκοσμίως.

Η προσβεβλημένη περιοχή του εγκεφάλου στους ασθενείς αυτούς συνήθως εντοπίζεται στο μέσο του ινιακού λοβού (στη βάση του εγκεφάλου, κοντά στο νωτιαίο μυελό), στον κροταφικό ή στο βρεγματικό λοβό. Επειδή η ελκυστικότητα εξαρτάται από μόνιμα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής δομής ενός προσώπου - τα οποία στις δυτικές κοινωνίες περιλαμβάνουν το θεληματικό πηγούνι, τα μεγάλα μάτια και την ίσια μύτη - θεωρήθηκε ότι η διεργασία λαμβάνει χώρα σε αυτή ακριβώς την περιοχή του εγκεφάλου.

Αν και η έλξη αποτελεί κοινωνική δεξιότητα, η οποία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της κρίσης μας ή στη σύναψη μιας σχέσης, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η διεργασία αυτή λαμβάνει χώρα σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, ικανή να "διαβάζει" τις διαφορές ανάμεσα στα πρόσωπα, την άνω κροταφική αύλακα, η οποία εντοπίζεται στο ανώτερο τμήμα των κροταφικών λοβών. Παρόλο που οι ασθενείς με προσωπαγνωσία αδυνατούν να αναγνωρίσουν πρόσωπα, μπορούν, ωστόσο να αντιληφθούν λεπτά χαρακτηριστικά, όπως για παράδειγμα ένα ανασηκωμένο φρύδι ή δυο συνεσπασμένα χείλη, σημεία που σχετίζονται με την κοινωνική επαφή και επικοινωνία.
Οι ερευνητές προσπάθησαν να απαντήσουν στο ερώτημα εάν η αναγνώριση ενός ωραίου και θελκτικού προσώπου λαμβάνει χώρα στην περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με την ταυτοποίηση ή σε εκείνη που σχετίζεται με την κοινωνικότητα (άνω κροταφική αύλακα).

Στην έρευνα συμμετείχαν ετεροφιλόφιλοι άνδρες και γυναίκες μεταξύ 20 και 60 ετών, από τους οποίους ζητήθηκε να βαθμολογήσουν την έλξη που τους προκαλούσαν 80 πορτραίτα ανώνυμων ανδρών και γυναικών. Ένα δεύτερο τεστ αφορούσε την παρουσίαση μιας σειράς εικόνων με παρόμοια πρόσωπα, κατά τη διάρκεια της οποίας οι ερευνητές μετρούσαν το χρόνο που οι συμμετέχοντες αφιέρωναν κοιτώντας κάθε πρόσωπο. Στην ομάδα ελέγχου, αποτελούμενη από 19 άτομα, προβλήθησαν παρόμοιες εικόνες. Οι ασθενείς κλήθηκαν επίσης να παρατηρήσουν εικόνες με διάσημα ωραία πρόσωπα, σε μια περαιτέρω προσπάθεια συσχέτισης της ικανότητας αναγνώρισης οικείων προσώπων και της αναγνώρισης του ωραίου.  
Τα ευρήματα και των δύο πειραμάτων κατέδειξαν ότι η ίδια βλάβη που εμπόδιζε τους ασθενείς με προσωπαγνωσία να αναγνωρίζουν τα πρόσωπα, ήταν και η αιτία της μειωμένης τους ευαισθησίας μπροστά στο ωραίο. Μάλιστα βαθμολόγησαν την έλξη που τους προκαλούσαν όμορφα πρόσωπα ελαφρώς υψηλότερα από την αντίστοιχη που τους προκαλούσε η θέα κοινών προσώπων. Τέλος, ήταν πιο δεκτικοί, σε σχέση με την ομάδα ελέγχου, στο να συνεχίσουν να παρατηρούν για αρκετή ώρα εικόνες με κοινά πρόσωπα.
Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε η ερευνητική ομάδα ήταν ότι η διεργασία αντίληψης ενός όμορφου προσώπου θα πρέπει να χρησιμοποιεί τις ίδιες νευρικές οδούς που κωδικοποιούν και την ταυτότητα του προσώπου.

“Αν και η ομορφιά ενός προσώπου αποτελεί πιο ταιριαστό θέμα για ένα καλλιτέχνη, η μελέτη αυτή δείχνει ότι οι περιοχές εκείνες που κωδικοποιούν την ταυτότητα ενός προσώπου, ίσως αποτελούν και το κλειδί σχετικά με την αντίληψη του ωραίου. Μας βοηθά να κατανοήσουμε καλύτερα τη συνεισφορά των διαφόρων περιοχών του εγκεφάλου στην διαμόρφωση της ανθρώπινης εμπειρίας", τονίζει ο Καθηγητής Barton.

Από την ίδια ασθένεια έπασχε άραγε και ο Charles Baudelaire όταν έλεγε : "Δεν μπορώ να συλλάβω κάποιο τύπο ομορφιάς, στον οποίο δεν υπάρχει μελαγχολία" ? Και αν ναι, πόσο υγιέστερος αισθάνεται καθένας από εμάς από το Γάλλο ποιητή ?

 

Πηγή : Science Daily