Γαλάζια μάτια : σύμβολο ομορφιάς ή μυστήριο της εξέλιξης ?

200 χρόνια μετά τη γέννησή του, επιστήμονες αναλύουν το  DNA, σε μια προσπάθεια τους να δώσουν απάντηση στο μυστήριο που κρύβεται πίσω από το γαλάζιο χρώμα των ματιών, αλλά και άλλες ανθρώπινες μορφολογικές διαφορές.

Τα γαλάζια μάτια, τυπικά, σχετίζονται στις μέρες μας με την ομορφιά ή, ίσως, τον Frank Sinatra. Ωστόσο, για τον ανθρωπολόγο John Hawks, του Πανεπιστημίου του Wisconsin, αποτελούν ένα μυστήριο της εξέλιξης.

Ανατρέχοντας στην ιστορία της ανθρωπότητας, κάποτε στο παρελθόν, όλοι οι άνθρωποι είχαν καστανό χρώμα ματιών. Τότε, όμως, πριν από 6 με 10 χιλιάδες χρόνια, γεννήθηκε το πρώτο μωρό με γαλάζια μάτια, κοντά στη μαύρη Θάλασσα.

Για κάποιο λόγο, οι απόγονοι αυτού του μωρού, κέρδισαν ένα πλεονέκτημα της τάξης του 5%, στην εξελικτική διαδικασία, σε σχέση με τους καστανούς προγόνους τους, ούτως ώστε, σήμερα, ο αριθμός των ανθρώπων με γαλάζια μάτια να ανέρχεται στο μισό δισεκατομμύριο.

"Τι μπορεί να σημαίνει αυτό ?" αναρωτήθηκε ο Hawks, που μελετά τις δυνάμεις που επέδρασαν μορφολογικά στο ανθρώπινο είδος τα τελευταία 6 εκατομμύρια χρόνια.

Κανείς δε γνωρίζει. Είναι ένα από τα ερωτήματα γύρω από την εξέλιξη που παραμένει αναπάντητο, 200 ολόκληρα χρόνια από τη γέννηση του Δαρβίνου.

Ο Δαρβίνος αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του παρατηρώντας είδη του φυτικού και ζωικού βασιλείου, για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ζωή στον πλανήτη εξελίχθηκε από απλούς οργανισμούς, με μια κοπιαστική και αργή διαδικασία μικρών και τυχαίων αλλαγών, μέσα στο πλαίσιο του διαρκούς αγώνα για επιβίωση του ικανότερου. 

150 χρόνια από τη δημοσίευση του έργου του Δαρβίνου "Περί της προέλευσης των ειδών" οι έρευνες πάνω στη διαδικασία της εξέλιξης συνεχίζουν ακάθεκτες. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της προσπάθειας επικεντρώνεται στο είδος εκείνο που ο Δαρβίνος θεώρησε ως την κορυφή της εξελικτικής διαδικασίας : τον Homo sapiens.

Μέχρι προσφατα, παραδοσιακά, εθεωρείτο ότι το ανθρώπινο είδος κυριάρχησε στο περιβάλλον του με τέτοιο σκεπτικό τρόπο, που η όποια επιτακτική ανάγκη για παρέμβαση σε αυτό, έσβησε περίπου πριν από 10.000 χρόνια, όταν η καλλιέργεια της γης οδήγησε στην ανάπτυξη πιο σταθερών κοινωνιών.

"ΠΙστεύαμε ότι με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και του πολιτισμού, οι τυχόν μορφολογικές διαφορές των ανθρώπων δεν θα μπορούσαν να αποτελούν αιτία φυσικής επιλογής και εξέλιξης," αναφέρει ο Milford Wolpoff, παλαιοαθρωπολόγος του Πανεπιστημίου του Michigan. "Εάν είσαι σε θέση να ιππεύσεις ένα άλογο, δεν έχει καμιά σημασία το αν μπορείς να καλπάζεις γρήγορα."

Η θεωρία αυτή, όμως, αποδείχτηκε πως ήταν λάθος. Αυτό που πραγματικά συνέβη ήταν ότι ο ρυθμός της ανθρώπινης εξέλιξης επιταχύνθηκε τα τελευταία 40.000 χρόνια, αφότου οι πρόγονοί μας άφησαν την Αιθιοπία για να κατοικήσουν τον υπόλοιπο πλανήτη. Μάλιστα τα τελευταία 5 με 10.000 χρόνια, που η γεωργία ώθησε στη δημιουργία πολυπληθών κοινωνιών, ο ρυθμός αυτός επιταχύνθηκε κατά 100 φορές.

"Όπου υπάρχουν πολλοί άνθρωποι, συμβαίνουν πολλές μεταλλάξεις" λέει ο Wolpoff, "και όπου συμβαίνουν πολλές μεταλλάξεις, υπάρχει μεγαλύτερη φυσική επιλογή."

http://articles.latimes.com/2009/feb/08/science/sci-evolution8