Μήπως όταν κλαίμε, θα έπρεπε, συνάμα, να χαιρόμαστε για τη μοναδικότητά μας ?

Οι άνθρωποι ανήκουμε στα πρωτεύοντα θηλαστικά και είναι σημαντικό να ερμηνεύουμε τη συμπεριφορά μας μέσα από το πλαίσιο της εξελικτικής διαδικασίας των άλλων πρωτευόντων. Αλλά εξίσου σημαντικό είναι να διευκρινήσουμε τι εννοούμε με τον όρο "κλάμα". Αν ορίσουμε το κλάμα ως την έκκριση δακρύων από τους οφθαλμούς μας, τότε πολύ απλά η απάντηση είναι : ναι, η δακρύρροια είναι μοναδικό χαρακτηριστικό του είδους μας. Πιο ενδιαφέρουσα και περίπλοκη, είναι, παρόλ' αυτά, η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, αν συμπεριλάβουμε στον όρο "κλάμα" και τις έννοιες συναίσθημα, συναισθηματική έκφραση και/ή τα αισθήματα.

Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι κλαίμε για δύο λόγους : είτε για να εξωτερικεύσουμε τον εσωτερικό μας κόσμο, ή/και τα αισθήματά μας, είτε για να επικοινωνήσουμε αποτελεσματικότερα με τους συνανθρώπους μας (π.χ. για να εκδηλώσουμε την διάθεσή μας για φροντίδα ή παρηγοριά). Με όρους συναισθηματικής έκφρασης, το κλάμα, θα μπορούσε να συμπεριλάβει μερικούς ή και όλους τους δείκτες συμπεριφοράς : απόγνωσης (κινήσεις του σώματος ή εκφράσεις του προσώπου), λύπης (π.χ. στάση μελαγχολίας με κατεβασμένους ώμους), ή πόνο. Το κλάμα, ως συναισθηματική έκφραση, έχει χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει τις φωνητικές εκδηλώσεις πολλών πρωτευόντων, από τους μονότονους χαμηλόσυχνους ήχους πιθήκων του Νέου Κόσμου, ως το κλαψούρισμα ή τις κραυγές των χιμπατζήδων. Το κλάμα επίσης χρησιμοποιείται για να περιγράψει τους ήχους που βγάζουν οι πίθηκοι και οι μαϊμούδες όταν απογαλακτίζονται ή όταν αποχωρίζονται τις μητέρες τους (είτε λόγω παροδικής απώλειας της οπτικής επαφής με την μητέρα τους, είτε λόγω μητρικού θανάτου).

Οι επιστήμονες συνήθως αποφεύγουν να  αποδίδουν χαρακτηριστικά της ανθρώπινης συμπεριφοράς σε άλλα πρωτεύοντα. Αυτό είναι πολύ σωστό όταν έχει να κάνει με τα αισθήματα. Μάλιστα, υπάρχουν ερευνητές, οι οποίοι δεν χρησιμοποιούν "ανθρωπόμορφους όρους" για τα άλλα πρωτεύοντα, και κάνουν χρήση συναισθηματικών όρων αποκλειστικά όταν αναφέρονται στους ανθρώπους. Μερικοί αρνούνται ότι άλλα πρωτεύοντα έχουν αισθήματα. Οι πιο πολλοί, ωστόσο, ακολουθούν τη μέση οδό, υποστηρίζοντας ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αποφανθούμε, ακόμα κι αν, πραγματικά έχουν αισθήματα. Αλλά ακόμα κι έτσι να είναι, έχουν τα αισθήματά τους κάποια ομοιότητα με τα δικά μας ? Γι' αυτούς τους λόγους, πολλοί επιστήμονες, αποφεύγουν να χρησιμοποιούν τον όρο κλάμα, όταν αναφέρονται σε άλλα είδη του ζωικού βασιλείου, και προτιμούν να κάνουν λόγο για κραυγές λύπης ή περιγράφουν τις ακουστικές ιδιότητες αυτών των ήχων.

Συμπερασματικά, αν ορίσουμε το κλάμα ως έκκριση δακρύων, τότε, πράγματι, είμαστε οι μόνοι, απ' όλα τα πρωτεύοντα, που μπορούμε και κλαίμε. Εάν, ωστόσο, το κλάμα οριστεί ώς η αντανακλαστική εκπομπή ήχων σε λυπηρές καταστάσεις, θα καταλήξουμε ότι, μαζί με μας, και πολλοί πίθηκοι μπορούν και κλαίνε. Αν, πάλι, αναρωτηθούμε αν είμαστε το μόνο είδος που αισθάνεται λύπη, τότε μάλλον δεν θα μπορέσουμε να δώσουμε απάντηση. Ακόμα...

http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=are-humans-the-only-prima